Zeszyty naukowe

Od Redakcji / From Editors

Olena Borzenko, Tatyana Burlay
OVERCOMING DIVERGENCE UNDER THE CONDITIONS OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT: EUROPEAN EXPERIENCE AND ITS ADAPTATION IN UKRAINE
Abstract: To achieve the Sustainable Development Goals – 2030, it is important to overcome international socio-economic divergence, which could be greatly enhanced by the COVID-19 pandemic. The European Union has a good experience of overcoming divergence between member states, which can also be useful for Ukraine, which implements the Association Agreement with the EU. Implementation is hampered by a tendency of divergence between Ukraine and the EU in recent years. Today Ukraine needs new approaches to state policy that will overcome divergence with the EU and promote European integration. The purpose of this publication is to find out the main directions of Ukraine’s state policy on overcoming social and economic differences between Ukraine and the UE in the conditions of sustainable development, taking into account relevant European experiences. To achieve this goal, the authors used the methods of systematic and comparative analysis, own econometric calculations, the results of other research in the subject field and official statistical data. On the basis of the results, the authors clarified the following key directions of the Ukrainian state policy to overcome the differences between Ukraine and the EU: settlement of the military conflict in Donbass, reindustrialization, reduction of the state debt dependence, significant reduction of high levels of corruption and poverty. The results of this study can be used as a scientific basis for the formation of state policy for the European integration of Ukraine.
Keywords: economic and social policy, European integration, convergence, divergence, COVID-19 effects, Ukraine
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.01

Kamila Charciarek
ZNACZENIE PERSONALIZACJI KLIENTÓW W ZWIĘKSZANIU PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ NA RYNKU PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH
Streszczenie: W niniejszym opracowaniu poruszono tematykę dotyczącą szeroko pojętej reorganizacji zarządzania współcześnie funkcjonujących przedsiębiorstw produkcyjnych. Wprowadzanie zmian w dotychczasowej działalności firm jest uzależnione od aktualnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych, wynikających z postępującej świadomości klientów, między innymi w aspekcie użytkowania wysokiej jakości produktów, a także nowych możliwości ich zakupu i dystrybucji. Decyzje podejmowane w tym odniesieniu przez osoby zarządzające organizacjami stanowią o zwiększaniu ilości zasobów niematerialnych (dane i informacje), a tym samym realizacji zaplanowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. W konsekwencji możemy mieć do czynienia z podażą dóbr, na które w określonym momencie występuje popyt. Celem opracowania jest zaprezentowanie roli klientów i zasadności procesów ich personalizacji w aspekcie sukcesywnego rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych poprzez zwiększanie przewagi konkurencyjnej na rynku. Ponadto na podstawie weryfikacji wyników, które pozyskano w ramach przeprowadzonych badań ankietowych w grupie losowo wybranych respondentów, dokonano oceny świadomości konsumentów na temat wykorzystywanych przez firmy sposobów nawiązywania z nimi relacji. W opracowaniu podjęto także próbę określenia poziomu zaawansowania omawianych procesów i wykorzystania w tym celu nowoczesnych rozwiązań ICT 2 w różnych sektorach gospodarczych polskich organizacji.
Słowa kluczowe: konkurencyjność przedsiębiorstw, personalizacja klientów, reorganizacja zarządzania podmiotami gospodarczymi, technologie informacyjno komunikacyjne (ICT)
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.02

Marek Jóźwiak
EKONOMICZNA WARTOŚĆ DODANA JAKO MIERNIK ZARZĄDZANIA WARTOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA – STUDIUM PRZYPADKU PKP CARGO SA
Streszczenie: W artykule podjęto próbę weryfikacji ekonomicznej wartości dodanej jako miernika koncepcji zarządzania wartością przedsiębiorstwa. W części empirycznej analizie poddano spółkę PKP CARGO SA. Celem tej analizy było ustalenie wypracowanej wartości dla akcjonariuszy. Do dokonania oceny posłużył wskaźnik opracowany przez nowojorską firmę konsultingową Stern Stewart & Co. W wyniku przeprowadzonego badania można stwierdzić, iż spółka PKP CARGO SA nie wypracowywała regularnie wartości dla akcjonariuszy. W analizowanym okresie tylko w jednym roku wskaźnik ekonomicznej wartości dodanej ukształtował się na poziomie dodatnim.
Słowa kluczowe: ekonomiczna wartość dodana, EVA, PKP CARGO SA, zarządzanie wartością przedsiębiorstwa
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.03

Ewa Kempa, Ryszard Królik
ZNACZENIE LOGISTYKI W ZARZĄDZANIU DYSTRYBUCJĄ ZAGRANICZNĄ PRODUKTÓW ŻYWNOŚCIOWYCH W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTW
Streszczenie: W artykule omówione zostało szczególne znaczenie logistyki zarówno w procesie obsługi klienta, jak i możliwości pozyskiwania przez niego produktów żywno- ściowych. Logistyka dystrybucji realizowana w ramach koncepcji zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw ma na celu dostarczenie produktów do odbiorców z zachowaniem wartości społecznych i biznesowych w oparciu o przepisy unijne. W opracowaniu omówiono działania logistyczne podejmowane w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego, szczególnie aspekt dystrybucji zagranicznej polskiej żywności. Dokonano również próby oceny wartości eksportu wybranych wyrobów spożywczych produkowanych w Polsce. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problematykę związaną z zagraniczną dystrybucją jako elementem procesu działań logistycznych stosowanych w sprzedaży artykułów żywnościowych. W pracy wykorzystano metodę desk research, opierając się na źródłach Głównego Urzędu Statystycznego oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Słowa kluczowe: dystrybucja, logistyka, zrównoważony rozwój, żywność
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.04

Mariusz Kmiecik
UTILITY OF FORECASTING ALGORITHMS IN THE CASE OF SELECTED DISTRIBUTION NETWORKS
Abstract: The research paper focuses on verifying the use of forecasting algorithms which are available in the library(forecast) in R programming environment. Examination of the algorithms takes place in five selected distribution networks. Each of the algorithms is compared via MAE as a measure of model fitting to time series. The main goal of present article is to show the use of particular forecasting methods based on different indicators like the coefficient of variation. The added value of following paper is that it shows the most fitted algorithms in the selected variability of time series. It allows the algorithms to be adjusted to particular time series basing on their variance level.
Keywords: distribution network, forecasting, R software
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.05

Inna Kulish
STATE CONTROL OF ENVIRONMENTALLY SAFE LAND USE IN UKRAINE
Abstract: State control over the environmentally safe use of land in Ukraine for a long time was carried out by methods inherited from the USSR, where the idea of obtaining maximum return at minimum cost prevailed. It is shown how harmful this approach is for the environment. Peculiarities of land use in the first years of independence – the period of a deep economic crisis are considered. The dynamics of changes in the purpose of Ukraine's soils in the last decade has been traced, it is emphasized that the changes are due to the reduction of agricultural lands. The powers of public administration and local self-government bodies in the field of soil use supervision are analyzed. It is shown that the standards for calculating the damage caused to the land are outdated and should be changed. Insufficient efficiency of work of advisory services is proved. It is noted that it is necessary to strengthen state control over land use, including concerning plant protection products and mineral fertilizers.
Keywords: agricultural land, fertility, protection, damage, Ukraine
DOI: 10.17512/znpcz.2020.2.06

Alyona Lesyuk
METHODOLOGICAL APPROACHES TO ASSESSING FINANCIAL STABILITY OF AGRICULTURAL ENTERPRISES
Abstract: The article analyses the scientific approach to the definition of the term “financial stability”. The aim of the publication is to develop methodological approaches to assess the financial stability of agricultural enterprises. The following research methods were used during the research process: abstract and logical, computational and constructive, comparative analysis as well as expert assessments. The author’s definition of the “financial stability of an agricultural enterprise” category is proposed. Three groups of indicators to assess the financial stability of agricultural enterprises are proposed: 1) the structure and value of capital sources that characterize the correlation between the sections of liabilities of the balance sheet; 2) the state of capital, which characterizes the correlation between the sections and the items of assets and liabilities of the balance sheet; 3) the use of capital, which characterizes the correlation between the sections and assets of the balance sheet. An assessment of the financial stability of agricultural enterprises in Ukraine is conducted. It was found that agricultural enterprises of Ukraine are in a stable financial condition. It was revealed that the share of debt and equity in forming the assets and the level of financial risk directly depend on the specialization of agricultural production.
Keywords: financial resources, balance, assets, liabilities, capital, financial stability, financial risk
DOI:10.17512/znpcz.2020.2.07

Artur Marszał
BARIERY WE WPROWADZANIU COACHINGOWEGO STYLU ZARZĄDZANIA W MIKRO I MAŁYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Streszczenie: Aktualnie zarządzanie organizacją wymaga brania pod uwagę wielu aspektów. Najważniejszymi z nich są zmienne warunki otoczenia i czynnik ludzki. Dbanie o rozwój pracowników i ich stan emocjonalny przynosi zauważalną poprawę funkcjonowania każdej jednostki gospodarczej, bez względu na jej wielkość i zakres. Wsparcie w tym kierunku daje czynne stosowanie coachingu w zarządzaniu. Polega to na odpowiednim sposobie rozmowy z podwładnymi, budowaniu relacji interpersonalnych zapewniającej drugiej stronie wsparcie w działaniu i pokonywaniu ograniczeń. Rolę coacha ma tutaj pełnić bezpośredni przełożony. Ważne miejsce w polskiej gospodarce zajmują mikro i małe przedsiębiorstwa. Publikacja ma na celu wskazanie elementów blokujących wdrażanie coachingowego stylu zarządzania w tym sektorze, mimo jego wysokich ocen skuteczności działania na światowych rynkach biznesowych już od wielu lat. Wnioski z artykułu zostały zebrane na podstawie techniki badań ankietowych przeprowadzonych w latach 2019-2020 na terenie województwa śląskiego na grupie 204 pracowników mikro i małych przedsiębiorstw (dobór losowy prosty) umiejscowionych w siedmiu miastach województwa śląskiego – Katowicach, Sosnowcu, Gliwicach, Bytomiu, Jaworznie, Rybniku i Częstochowie.
Słowa kluczowe: coaching, motywacja, rozwój pracownika, styl zarządzania
DOI:10.17512/znpcz.2020.2.08