Zeszyty naukowe

OD REDAKCJI/From the Editor

Tadeusz Jakub Chruściel
Zarządzanie procesami usługowymi w samorządowych przedsiębiorstwach gospodarki komunalnej
Streszczenie: Specyfika usług komunalnych oraz zaspokajanie oczekiwań interesariuszy implikuje potrzebę ciągłego dostosowywania przedsiębiorstw komunalnych do zmiennych uwarunkowań. Celem artykułu jest identyfikacja wpływu podejścia procesowego na zarządzanie przedsiębiorstwem komunalnym na podstawie przeglądu literatury przedmiotu z obszaru zarządzania procesami w przedsiębiorstwach funkcjonujących w zmiennym otoczeniu. Studium literaturowe pozwoliło na określenie wpływu zarządzania procesowego na skuteczną realizację usług komunalnych przez przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej.
Słowa kluczowe: proces usługowy, przedsiębiorstwo komunalne, zarządzanie procesowe
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.01

Aleksandra Czarnecka, Bartosz Sobotka
Strategia miasta jako narzędzie rozwoju lokalnego. Analiza uwarunkowań gospodarczych na przykładzie Częstochowy
Streszczenie: W artykule omówiono strategię rozwoju miasta, która – pod warunkiem, że będzie dobrze opracowana i realizowana – może być skutecznym narzędziem zarządzania jednostką miejską. Zaprezentowane w opracowaniu rozważania oparto na przykładzie miasta Częstochowy. Dokonano analizy dwóch istotnych dokumentów, a mianowicie: Diagnozy społeczno-gospodarczej. Częstochowa oraz aktualizacji Strategii Rozwoju Miasta Częstochowy 2030+. Autorzy podejmują próbę zdefiniowania priorytetowych sektorów rozwoju Częstochowy zgodnie z inicjatywą ONZ Millenium Cities, w oparciu o dostępne dane statystyczne. Ponadto zgodnie z aktualnymi trendami ogólnoświatowymi – miasta akademickie o średniej wielkości uznawane są za atrakcyjne dla sektora nowoczesnych usług dla biznesu – według autorów władze Częstochowy również powinny się zaangażować w rozwój tego sektora w mieście, także w aspekcie włączenia go jako priorytetowego w ramach strategii rozwoju miasta.
Celem artykułu jest omówienie przypadku miasta Częstochowy, przedstawienie rekomendacji do aktualizacji strategii rozwoju miasta w oparciu o dokonaną analizę uwarunkowań gospodarczych (profil podmiotów gospodarczych według danych GUS), a także ogólnoświatowych trendów gospodarczych w tym zakresie.
Słowa kluczowe: diagnoza społeczno-gospodarcza Częstochowy, priorytetowe obszary rozwoju, strategia rozwoju miasta, sektor nowoczesnych usług
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.02

Lyudmyla Dzhuguryan, Stanisław Iwan, Iryna Marchuk
Zarządzanie jakością kształcenia w szkolnictwie wyższym na podstawie monitoringu procesu edukacyjnego
Streszczenie: W dobie rozwijającego się społeczeństwa informacyjnego i wynikającej z tego faktu potrzeby kształcenia ustawicznego szczególnego znaczenia nabiera konieczność stałej weryfikacji poziomu kompetencji zarówno osób kształconych, jak i kształcących. Ma to tym większe znaczenie, że pozwala w sposób dynamiczny dostosowywać ofertę edukacyjną do zmieniających się potrzeb rynku pracy. Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji zarządzania jakością kształcenia w szkolnictwie wyższym, opartej na monitoringu kompetencji studentów i absolwentów. Przedstawiony model wsparty został wykorzystaniem kompleksowej oceny procesu dydaktycznego oraz poziomu wiedzy i umiejętności odbiorców usług edukacyjnych. Omówione mechanizmy oparto na danych wewnętrznego i zewnętrznego monitoringu kompetencji.
Słowa kluczowe: jakość kształcenia, zarządzanie, monitoring i ocena kompetencji
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.03

Agnieszka Dziedzic, Stanisław Malinowski, Radomir Kana
Wybrane aspekty współczesnego zarządzania – narzędzia kontroli nad społeczeństwem na przykładzie Egiptu
Streszczenie: Głównym celem prezentowanych rozważań jest zidentyfikowanie i scharakteryzowanie najistotniejszych narzędzi stosowanych przez rządy w celu kontrolowania funkcjonowania współczesnych państw. Zakres badawczy obejmuje dane i informacje dotyczące wskaźników o charakterze makroekonomicznym analizowanych w badanym kraju, źródła danych tworzą ogólnodostępne dane statystyczne, a metodykę badawczą stanowi krytyczna analiza literatury przedmiotu. W prezentowanym opracowaniu przeprowadzono analizę case study Egiptu, na przykładzie którego wskazano, jakie narzędzia i instrumenty mogą zostać zastosowane przez decydentów w celu osiągnięcia założonych celów gospodarczych i społecznych..
Słowa kluczowe: otoczenie gospodarcze, zarządzanie w organizacjach, narzędzia kontroli
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.04

Piotr Górski, Ewa Ryłko, Edyta Woźniak
Godzenie ról zawodowych i rodzinnych w perspektywieteoretyków i praktyków
Streszczenie: Godzenie ról zawodowych i rodzinnych jest powszechnym problemem na rynku pracy, jednak nie jest to temat równie często rozpatrywany przez teoretyków i praktyków zagadnień związanych z zasobami ludzkimi. W opracowaniu przytoczono badania empiryczne wskazujące na rosnące aspiracje zawodowe kobiet oraz na czynniki stanowiące barierę w ich aktywności zawodowej, związane właśnie z godzeniem ról. Z drugiej strony – poddano wstępnej eksploracji teksty dotyczące godzenia ról zawodowych i rodzinnych, pojawiające się na polu teoretycznym i praktycznym. Problematyka ta jest rozważana przez teoretyków głównie z różnych makroperspektyw, zaś przez praktyków (głównie z III sektora – organizacji społecznych) ujmowana jest bardziej holistycznie. Poszerzenie perspektywy patrzenia na problem, prezentowane przez praktyków, wspiera zmiany społeczne, które wspomagają równowagę praca–dom.
Słowa kluczowe: godzenie życia zawodowego i rodzinnego, work life balance, równowaga praca–dom
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.05

Piotr Karczewski
Analiza poziomu ubankowienia społeczeństwa w Polsce w kontekście rozwoju bankowości internetowej i mobilnej
Streszczenie: W artykule podjęto tematykę poziomu ubankowienia polskiego społeczeństwa w kontekście szeroko dostępnych usług bankowości internetowej i mobilnej. Śledząc opracowania światowe, można dostrzec, że Polska postrzegana jest jako kraj nisko uban-kowiony. Cel artykułu stanowi analiza poziomu ubankowienia w Polsce w oparciu o dostępne raporty, m.in. Związku Banków Polskich, a tym samym weryfikacja postawionej hipotezy: W latach 2001-2016 w polskim społeczeństwie wzrasta poziom ubankowienia poprzez powszechny dostęp do usług bankowości internetowej oraz mobilnej. Dokonano porównania m.in. stopnia ubankowienia w Polsce oraz innych krajach europejskich. Zanali-zowano wzrost liczby rachunków bankowych klientów indywidualnych, porównywano go ze wzrostem liczby rachunków oferujących usługę bankowości internetowej oraz ze zmia-nami w liczbie jej aktywnych użytkowników. Zbadano również udział konsumentów ak-tywnie korzystających z bankowości internetowej pośród ogółu klientów bankowości internetowej. Dokonano także weryfikacji drugiej hipotezy: Ponad 50% polskich klientów bankowości internetowej aktywnie z niej korzysta. W dalszej części artykułu przeanalizowano przyrost liczby aktywnych klientów bankowości internetowej i mobilnej oraz odpowiednio zmiany dynamiki ich wzrostu. Opisano również tendencję zmian w tym zakresie.
Słowa kluczowe: bankowość internetowa, bankowość mobilna, ubankowienie
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.06

Urszula Knop
Zarządzanie czasem w bibliotece szkoły wyższej
Streszczenie: Szybkie tempo życia powoduje coraz częściej odczucie braku czasu przez współczesne społeczeństwa. Klienci-użytkownicy biblioteki szkoły wyższej oczekują optymalnej obsługi w bibliotece, w jak największym zakresie usług dostępnych bez ograniczeń czasu. Zmieniające się nieustannie otoczenie i potrzeba sprostania nowym wyzwaniom skłaniają zarządzających i pracowników do oszczędnego i racjonalnego gospodarowania czasem własnym, aby zapewnić efektywność pracy. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na rozległość i złożoność problematyki gospodarowania czasem w bibliotece szkoły wyższej. W oparciu o analizę wybranej literatury podjęto próbę usystematyzowania wiedzy o doniosłości i znaczeniu terminu „czas” w zarządzaniu organizacją oraz pracą menedżera. Mając na uwadze czas jako istotny zasób wszelkiej aktywności ludzi, zasygnalizowano wybrane przykłady zmian dokonanych w bibliotece. Zwrócono uwagę na procesy biblioteczne i nowe technologie.
Słowa kluczowe: biblioteka szkoły wyższej, oszczędność czasu, procesy biblioteczne, zarządzanie czasem
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.07

Bartosz Kokot, Marcin Pryciak
Narodowe Systemy Innowacji Unii Europejskiej w zarządzaniu przedsiębiorstwami
Streszczenie: Narodowe Systemy Innowacji (NSI) są bardzo istotnym elementem w dzia-łalności innowacyjnej państw. Polski NSI w porównaniu z innymi europejskimi systemami notuje słabe wyniki. Pokazuje to ranking innowacyjności oraz dane dotyczące zasobów ludzkich w sektorze nauki i techniki, a także udział środków rządu lub nakładów na badania i rozwój oraz ilości patentów. W artykule pokazano NSI polskie, a także niemieckie, brytyjskie, szwedzkie, duńskie, irlandzkie, belgijskie i hiszpańskie. Celem pracy jest przedsta-wienie różnic w funkcjonowaniu NSI w tych państwach oraz efektywności wybranych NSI. Źródłem danych jest Europejski Ranking Innowacyjności i Eurostat. Zakres badawczy dotyczy zarządzania innowacjami w Polsce w porównaniu z państwami Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: Narodowe Systemy Innowacji, zarządzanie, zatrudnienie
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.08

Wojciech Nowak, Aneta Gryc, Tomasz Nowak
Studium przypadku wpływu wieku pracowników na zaangażowanie w pracę dla częstochowskiego przedsiębiorstwa produkcyjnego w aspekcie zarządzania
Streszczenie: Zaangażowanie w pracę stanowi coraz szerszą i istotniejszą tematykę zainteresowania przedsiębiorców. Pracodawcy coraz częściej uświadamiają sobie, że poziom zaangażowania może być kluczowym elementem efektywności zawodowej oraz wyznacznikiem zadowolenia pracowników. Niezbędnym jest skierowanie strategii personalnej przedsiębiorstwa na wykorzystanie potencjału pracowników w różnych grupach wiekowych. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących tego, jak wiek pracowników wpływa na zaangażowanie w pracę, uzależnionych od niezależnych zmiennych charakteryzujących grupę badaną. Celem prezentowanych badań było przedstawienie i ocena zaangażowania pracowników w różnym wieku jako istotnego ogniwa zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji. Badania przeprowadzono metodą ankietową. Na podstawie badań ankietowych zrealizowanych w jednym z częstochowskich przedsiębiorstw produkcyjnych, przeprowadzonych na grupie 60 pracowników zaprezentowano ich ocenę zaangażowania. Badania zrealizowane w tej grupie wykazały, że wiek istotnie wpływa na poziom zaangażowania w pracę.
Słowa kluczowe: model zaangażowania, pracownik w różnym wieku, zaangażowanie
DOI: 10.17512/znpcz.2019.9.09

Arnold Pabian, Barbara Pabian, Bogdan Buyak
Komunikacja niewerbalna w kontaktach biznesowych z cudzoziemcami
Streszczenie: Różnice kulturowe wpływają na kształtowanie relacji oraz współpracę w międzynarodowym biznesie. Mają one bardzo duży wpływ na komunikację niewerbalną, która uzewnętrznia się podczas każdego spotkania „twarzą w twarz” partnerów bizneso-wych oraz w trakcie prowadzenia przez nich rozmów za pośrednictwem urządzeń elektronicznych z funkcją wideo. Błędy popełniane w komunikacji niewerbalnej stają się źródłem nieporozumień, a nawet szoku kulturowego. W ich wyniku relacje między partnerami biz-nesowymi zostają zakłócone, co negatywnie wpływa na dalszą współpracę. W artykule przedstawiono szerokie spektrum zachowań niewerbalnych oraz zaleceń, których uwzględnienie w komunikacji z cudzoziemcami zapobiega zaburzaniu kontaktów biznesowych na arenie międzynarodowej.
Słowa kluczowe: biznes międzynarodowy, komunikacja niewerbalna, różnice kulturowe
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.10

Paulina Sojda, Ewa Lepiarska
Zarządzanie kompetencjami pracowników w przedsiębiorstwie usługowym
Streszczenie: Właściwy system zarządzania kompetencjami powinien polegać na takiej or-ganizacji procesów, która stworzy warunki do pogłębiania wiedzy i umiejętności doskona-lenia kompetencji pracowników. Głównym celem artykułu jest przedstawienie systemu za-rządzania kompetencjami w analizowanym przedsiębiorstwie usługowym z uwzględ-nieniem ścieżki rozwoju kompetencji pracowniczych i metod szkoleniowych, których wy-bór i zastosowanie poprzedzone zostały bezpośrednim wywiadem z kierownikiem przed-siębiorstwa usługowego oraz obserwacją kontrolowanego pracownika. Podjęto również próbę przeglądu niezbędnych kompetencji w analizowanym przedsiębiorstwie usługowym przy użyciu kwestionariusza wywiadu. Na tej podstawie wyznaczono najważniejsze kom-petencje pożądane na badanym stanowisku pracy.
Słowa kluczowe: kompetencje, doskonalenie kompetencji, metody doskonalenia kompe-tencji
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.11

Dagmara Stefańska, Dagmara Bubel, Agnieszka Barcik
Zarządzanie kapitałem intelektualnym w perspektywie nowego zarządzania publicznego
Streszczenie: Rola kapitału intelektualnego jest coraz szerzej analizowana i doceniana zarówno w teorii, jak i w praktyce. Powszechnie uznaje się, że prawdziwą wartość przedsiębiorstwa stanowią jego niematerialne zasoby, takie jak wiedza i doświadczenie pracowników, satysfakcja klientów oraz relacje między przedsiębiorstwem a jego interesariuszami. Narzędzia i strategie powszechnie stosowane w sektorze prywatnym odnajdują coraz szersze zastosowanie w sektorze publicznym, który to opiera swoje funkcjonowanie na koncepcji nowego zarządzania publicznego (NZP). Celem artykułu jest analiza procesu implementacji koncepcji zarządzania kapitałem intelektualnym właściwej dla sektora prywat-nego do sektora publicznego, w aspekcie nowego zarządzania publicznego.
Słowa kluczowe: nowe zarządzanie publiczne, NZP, New Public Management, zarządzanie kapitałem intelektualnym, sektor publiczny
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.12

Marcin Surówka, Agnieszka Thier, Irvin Tyli
Zastosowanie obiegów zamkniętych w zarządzaniu gospodarką wodną
Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie istoty i przejawów gospodarki obiegu zamkniętego oraz zaprezentowanie postępów we wdrażaniu tej koncepcji w zarządzaniu gospodarką wodną na podstawie literatury anglosaskiej i badań własnych. W szczególności wypunktowano cykl hydrologiczny w przyrodzie i narastanie deficytu wody, sposoby gospodarowania wodą oraz etapy w zarządzaniu gospodarką ściekową w przedsiębiorstwach prowadzące do zamykania obiegów wody, jak również zalecenia unijne w tej kwestii na tle rekomendacji do kompleksowego programu wdrażania gospodarki obiegu zamkniętego.
Słowa kluczowe: gospodarka obiegu zamkniętego, zarządzanie gospodarką wodną, cykl hydrologiczny, deficyt wody, uzdatnianie ścieków, obiegi zamknięte wody
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.13

Agnieszka Synowiec
Wykorzystanie Internetu rzeczy w zarządzaniu inteligentnym miastem
Streszczenie: Internet zmienił nasze postrzeganie rzeczywistości, a także sposób, w jaki się komunikujemy, spędzamy wolny czas czy pracujemy. Internet rzeczy stanowi kolejną rewolucję, u progu której stoimy; będzie miał on wpływ na ludzi, przedsiębiorstwa, insty-tucje, a nawet całe aglomeracje miejskie. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania Internetu rzeczy w zarządzaniu inteligentnym miastem. W publikacji przedstawiono także ideę inteligentnego miasta oraz korzyści i zagrożenia, jakie płyną z zasto-sowania jej w praktyce. Następnie wyciągnięto wnioski w zakresie czynników i przeszkód, które wpływają na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w polskich miastach.
Słowa kluczowe: inteligentne miasto, Internet rzeczy, zarządzanie
DOI: 10.17512/znpcz.2019.2.14