Zeszyt Naukowy Numer 46
Jozef Bartek
EMPLOYMENT POTENTIAL INDEX OF OLDER PEOPLE IN THE EUROPEAN UNION
Abstract: The aging of the population in Europe brings an increase in the group of people 65+, which is important to reflect on not only from the perspective of state governance in developing strategies and finding solutions to aging-related phenomena such as the growing economic dependence of older people, but it is also necessary to pay attention to this in terms of the theory and practice of human resources and age management within using the employment potential of older people in the labor market. The article focuses on the employment potential index of older people (EPIOP) and on the characterization of the factors which were used to create EPIOP and subsequently to monitor its development in the European Union (EU 28) during the years 2008-2018. The data were obtained from Eurostat and UNECE databases. The findings indicate that the indices of the individual countries had a predominantly increasing trend and converged with the EU 28 average, and none of the countries monitored in the index fell below the base year 2008 throughout the period under review. Latvia (23%), Bulgaria (23%) and Cyprus (19%) had significantly higher growth rates compared to the base year. The lowest EPIOP grew in Germany, the Netherlands, France, Denmark, Slovenia and the Czech Republic. The EU 28 average had a maximum growth rate of 9%.
Keywords: ageing, employment potential, labor market, older people
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.01
Nataliia Biloshkurska, Tetiana Korniienko, Mykola Biloshkurskyi
SUSTAINABLE DEVELOPMENT POTENTIAL OF AN OLD INDUSTRIAL REGION: THE CASE OF UKRAINE
Abstract: The significance of this study is in the interpretation proposed by the authors of the definition of ‘sustainable development potential of an old industrial region’. The authors have identified and systematised the main components of the sustainable development potential of an old industrial region according to the main classification attributes such as finance, ecology, food security, sociocultural state, infrastructure, marketing of the region, and industrial production potential. The article has a theoretical character and is based on system-structural methods, comparative analysis, graphic method and logical generalization synthesis, induction and deduction, and dialectical and SWOT analysis. The features of the sustainable development of an old industrial region are the concentration of cities around large industrial agglomerations, environmental pollution, and the use of Industry 3.0 and Industry 2.0 obsolete technologies in industrial production. It has been proven that the complex problem of modernization in old industrial regions of Ukraine by transitioning to Industry 4.0 technologies requires necessary decisions to be taken at the level of state and local authorities, as well as the level of industrial owners.
Keywords: decentralization, industrial production, Industry 4.0, modernization
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.02
Janusz Hamryszczak, Łukasz Hamryszczak
TRADYCYJNA I STANOWISKOWA KALKULACJA KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH W PROCESACH ZARZĄDCZYCH PRZEDSIĘBIORSTWA
Streszczenie: Celem artykułu jest pokazanie różnic w wycenie jednostkowego technicznego kosztu wytworzenia w specyficznych uwarunkowaniach wynikających z niewspółmierności nakładów inwestycyjnych i operacyjnych dla poszczególnych maszyn i urządzeń, jako istotnego elementu decyzji zarządczych. Autorzy stawiają tezę, iż kalkulacja kosztów w odniesieniu do pojedynczego stanowiska eliminuje błędy uśredniania tych wartości w tradycyjnym rachunku kosztów. Efektem tak przeprowadzonego postępowania jest pozyskanie informacji zarządczej, niezbędnej w sygnalizowanych decyzjach strategicznych przedsiębiorstwa. W artykule przedstawiono jeden z praktycznych problemów z obszaru zarządzania kosztami na przykładzie dużego przedsiębiorstwa produkcyjnego. Analizie poddano szczególny przypadek alokacji kosztów wydziałowych na wybrane miejsce powstania kosztów, tu wydział produkcyjny, w ujęciu systematycznego i decyzyjnego rachunku kosztów. Uwaga autorów skupia się na kalkulacji kosztu pojedynczego stanowiska pracy, jakim jest wybrana maszyna o znacząco różniących się nakładach inwestycyjnych, jak i operacyjnych związanych z jej nabyciem i eksploatacją. Analiza potwierdziła, iż w takim przypadku bardziej przydatne w obszarze decyzyjnym staje się podejście stanowiskowe, które w aspekcie decyzji typu: produkować czy zlecić na zewnątrz, inwestować w kolejną tego typu maszynę produkcyjną czy outsourcować ten obszar produkcji oddaje bardziej rzeczywistą strukturę kosztów w porównaniu z pewnymi uśrednieniami będącymi wynikiem kalkulacji tradycyjnej.
Słowa kluczowe: decyzyjny rachunek kosztów, kalkulacja kosztów, koszty stanowiskowe, zarządzanie kosztami
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.03
Maciej Kędziera, Wojciech Kopeć
ZARZĄDZANIE WIEDZĄ W PROCESIE KONTROLI WEWNĘTRZNEJ. PRZYKŁAD KRAJOWEJ ADMINISTRACJI SKARBOWEJ
Streszczenie: Artykuł został poświęcony problematyce zarządzania wiedzą i kontroli wewnętrznej w administracji publicznej. Kompleksowe i skuteczne zarządzanie jednostkami administracji publicznej wymaga realizacji podstawowych funkcji zarządzania. Jedną z nich jest kontrola, która przyczynia się do doskonalenia jednostki, a tym samym do efektywnego osiągania jej celów. Celem artykułu jest przedstawienie procesów zarządzania wiedzą w przebiegu kontroli wewnętrznej. W części pierwszej artykułu dokonano przeglądu literatury z zakresu kontroli i zarządzania wiedzą. W części empirycznej autorzy analizują wybrane elementy systemu zarządzania wiedzą na potrzeby kontroli wewnętrznej w Krajowej Administracji Skarbowej. Metodą badawczą wykorzystaną w artykule jest studium przypadku Krajowej Administracji Skarbowej w aspekcie działalności kontroli wewnętrznej. Wykorzystanie technologii stanowi nieodłączny element kontroli wewnętrznej, w której zachodzą procesy zarządzania wiedzą. Autorzy wskazują procesy zarządzania wiedzą i istotę nowych technologii w przebiegu kontroli wewnętrznej. Tym samym pokazano, że technologia zapewnia szybki transfer wiedzy i ma zastosowanie w kontroli wewnętrznej.
Słowa kluczowe: administracja publiczna, kontrola wewnętrzna, transfer wiedzy, wykorzystanie wiedzy, zarządzanie wiedzą
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.04
Adrian Machajski
Streszczenie: Satysfakcja zawodowa pracowników jest istotna w całym procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Pracownicy wykazujący wysoki poziom satysfakcji z pracy są bardziej zaangażowani w pracę oraz bardziej lojalni wobec pracodawcy, co bez wątpienia wpływa na wyniki finansowe organizacji. Wysoki poziom satysfakcji zawodowej sprawia, że pracownicy w większym stopniu angażują się w powierzone im zadania, silniej identyfikują się z przedsiębiorstwem i w mniejszym stopniu są skłonni do zmiany pracy. Większe zaangażowanie w wykonywaną pracę sprawia, że pracownicy stają się bardziej produktywni. Szczególną grupą pracowników są osoby niepełnosprawne, które w Polsce obecnie stanowią coraz większą liczbę osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach. Osoby niepełnosprawne w Polsce mogą podejmować zatrudnienie na chronionym i otwartym rynku pracy. Jednak otwarty rynek pracy daje osobom niepełnosprawnym możliwość aktywizacji oraz udziału w życiu społecznym i zawodowym, szansę rozwoju zawodowego i awansu oraz większego wyboru ofert pracy. Pozytywne emocje w pracy przyczyniają się do wzrostu poziomu szczęścia i zwiększają szansę na samorealizację. Natomiast negatywne emocje doświadczone w pracy mogą skutkować częściową utratą zdrowia fizycznego i psychicznego. Dlatego też podjęte w artykule rozważania teoretyczne i empiryczne mają duże znaczenie w praktyce zarządzania przedsiębiorstwami, które coraz częściej proponują pracę osobom niepełnosprawnym na otwartym rynku pracy. Celem artykułu jest analiza poziomu satysfakcji zawodowej osób niepełnosprawnych pracujących na otwartym rynku pracy w województwie śląskim. W artykule oparto się na wynikach badań własnych przeprowadzonych na grupie 172 respondentów, a podczas badania wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety skierowany do niepełnosprawnych pracowników pracujących na otwartym rynku pracy. Badania pokazały, że poziom zadowolenia z pracy jest różny w grupach ze względu na stopień niepełnosprawności wśród pracowników zatrudnionych na otwartym rynku pracy.
Słowa kluczowe: pracownicy niepełnosprawni, rynek pracy, satysfakcja zawodowa, zadowolenie z pracy, zarządzanie przedsiębiorstwem
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.05
Dariusz Parkitny
ZARZĄDZANIE TALENTAMI W ORGANIZACJACH SPORTOWYCH – STUDIA PRZYPADKU
Streszczenie: W artykule omówiono problem zarządzania talentami (ZT) w organizacjach sportowych. By jednostki o ponadprzeciętnym potencjale (talenty) mogły się systematycznie rozwijać, obecnie każda organizacja musi opracować perfekcyjny system ZT. Utalentowani zawodnicy, trenowani w sposób przemyślany, przy ogromnym zaangażowaniu całego sztabu szkoleniowego, zapewnią sukcesy sobie i klubowi w postaci mistrzowskich tytułów na arenie krajowej i międzynarodowej. Powyższe spostrzeżenia przyczyniły się do zidentyfikowania luki badawczej w tym obszarze. Celem artykułu jest zatem analiza i ocena praktyk z zakresu ZT z perspektywy sukcesu organizacji sportowej. Aby zrealizować cel główny, przeprowadzono badania empiryczne z wykorzystaniem metody case study. Badania objęły dwie siatkarskie drużyny sportowe w Polsce. Wyniki badań wskazały na ograniczone zarządzanie talentami i konieczność poprawy efektywności tego procesu.
Słowa kluczowe: organizacje sportowe, sukces, zarządzanie talentami
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.06
Aleksandra Seroka
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM ENERGETYCZNYM PAŃSTWA
Streszczenie: Bezpieczeństwo energetyczne jest priorytetowo realizowane przez współczesne państwa, zarówno w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej, jak i politycznej. Do działań zwiększających bezpieczeństwo energetyczne należy zastosowanie odnawialnych źródeł energii (OZE). Ich użycie pozwala na częściowe uniezależnienie od dostaw surowców z zewnątrz. Bezpieczeństwo energetyczne wymaga także zróżnicowania źródeł zaopatrzenia w surowce. Polska jest krajem z wysokim potencjałem OZE. Zdolność wytwórcza jest zależna od położenia geograficznego. Artykuł realizuje temat odnawialnych źródeł energii. Dokonano w nim przeglądu obecnej sytuacji rynku energetycznego w Polsce. W artykule podjęto starania określenia, czy, a jeśli tak, to na ile, plany rozwoju OZE wpisują się w rzeczywistość rynku. W pracy założono hipotezę, iż odnawialne źródła energii stanowią element bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz mają potencjał i predyspozycje do zwiększania mocy zainstalowanej. Wyniki badań dotyczące identyfikacji polskiego rynku OZE oraz jego obszaru działalności odniesiono do sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce i Europie oraz dokonano oceny uzyskanych wyników. W tym celu skorzystano z hipotetyczno-dedukcyjnej metody badawczej. Wynika z niej, iż Polska w perspektywie najbliższych lat ma możliwość zwiększenia udziału energii odnawialnej w wytwarzaniu krajowej energii brutto.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo, energia, odnawialne źródła energii, zarządzanie
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.07
Ewa Anna Witkowska
SYSTEMY INFORMATYCZNE A INTERNET RZECZY W KONTEKŚCIE ZARZĄDZANIA GOSPODARSTWEM ROLNYM
Streszczenie: Celem głównym artykułu jest przedstawienie szans i wyzwań wynikających z wdrożenia Internetu Rzeczy w rolnictwie jako sposobu zarządzania produkcją rolną w ujęciu mikro- i makroekonomicznym. Opracowanie przygotowano w oparciu o artykuły naukowe, raporty krajowe i zagraniczne publikowane przez instytucje publiczne oraz źródła internetowe. Ze względu na dynamiczny rozwój obszarów technologicznych przedmiotowe badanie bazowało głównie na danych statystycznych dotyczących okresu 2017-2022. W ramach badania podjęto próbę identyfikacji kluczowych barier stojących na drodze do skutecznej cyfryzacji branży rolnej wynikających z aspektów demograficznych, kompetencyjnych, a także zakresu obecnie stosowanej technologii i oprogramowania w rolnictwie. Przedstawionego obrazu dopełnia analiza celów określonych przez Unię Europejską w zakresie Zielonego Ładu.
Słowa kluczowe: cyfryzacja branży rolnej, Internet Rzeczy (IoT), rolnictwo precyzyjne, systemy informatyczne, zarządzanie gospodarstwem rolnym
DOI: 10.17512/znpcz.2022.2.08
Politechnika Częstochowska uczelnią dostępną.
